El jardín botánico nacional de Bélgica en Meise existe 225 años / De nationale plantentuin van België in Meise bestaat 225 jaar

 

El jardín botánico de Meise (provincia de Brabante Flamenco) fue fundado en 1797 con el nombre de “Jardin botanique de Bruxelles” (Jardín Botánico de Bruselas) y, por lo tanto, es más antiguo que el propio Reino de Bélgica. Hasta 1815, la actual Bélgica formó parte del Imperio francés de Napoleón Bonaparte. El jardín botánico surgió del jardín del antiguo Palacio de Nassau, ubicado en “Koudenberg”, uno de los distritos más altos de Bruselas, y luego se trasladó en 1829 al “Kruidtuin”, un parque en Bruselas y de allí en 1958 a su ubicación actual en Meise.   

En el dominio de 92 hectáreas, se pueden admirar más de 7.000 tipos diferentes de plantas (árboles, arbustos y plantas herbáceas) al aire libre. Las plantas que no prosperan en el clima belga se alojan en el palacio de plantas donde se encuentran miles de especies de plantas según su bioma (las grandes zonas de vegetación de la tierra con su clima típico). Durante un paseo por más de diez invernaderos podrás descubrir : plantas del desierto, la sabana y la selva tropical.

Además, el jardín botánico cuenta con un gran herbario con cerca de cuatro millones de ejemplares, una biblioteca botánica con más de doscientas mil obras con publicaciones desde el siglo XV hasta la actualidad y un banco de semillas reconocido internacionalmente que se utiliza, entre otras cosas, para la reintroducción de especies desaparecidas o para investigación científica.

Las plantas del jardín provienen de todo el mundo. Es difícil determinar exactamente cuántas vienen de Costa Rica. Debido a que el texto adjunto que se puede encontrar con cada planta menciona el área de distribución, esta puede ser un país específico, pero también diferentes países o una descripción general como Centroamérica. El jardín botánico también tiene una base de datos con todas las especies en su poder, pero no menciona el área de distribución sino solo el país donde se recolectaron estas plantas. Por lo tanto, una planta específica podría ser de Costa Rica, pero se incluye en la lista otro país donde se recolectó. 

Episcia Dianthiflora es una cubierta vegetal con flores blancas que se da en Costa Rica, entre otros lugares / Episcia Dianthiflora is een bodembedekker met witte bloemen die onder andere voorkomt in Costa Rica

En 1887 los suizos Henri Pittier y Adolphe Tonduz viajaron a Costa Rica con el propósito de coleccionar plantas. Don Pittier fundaría poco tiempo después el Instituto Nacional de Meteorología y asumiría la dirección del Instituto Físico-Geográfico. Don Tonduz fue el iniciador de la botánica científica en Costa Rica y el primer director del Herbario Nacional de Costa Rica.

Adolpe Tonduz, fotografiado en Costa Rica alrededor 1895 / gefotografeerd in Costa Rica rond 1895. (Foto:Rudd Painter, gracias a/met dank aan Archives des Conservatoire et Jardines Botaniques de la Ville de Genève)

Dado que ni el Museo Nacional ni el Instituto Físico-Geográfico tenían los fondos necesarios para clasificar la creciente colección de plantas recolectadas por los señores Pittier, Tonduz y otros colaboradores, se llamó a botánicos extranjeros para ayudar. Don Tonduz conservaba uno o dos ejemplares en el Museo Nacional y el resto los enviaba mensualmente al Real Jardín Botánico de Bruselas, donde trabajaba el belga Théophile Durand. Él había colaborado con Henri Pittier para el estudio de la flora en el cantón suizo de Vaud y ambos habían sido buenos amigos desde entonces.

Théophile Durand envió los especímenes recibidos de Costa Rica a especialistas en Bélgica, Suiza, Francia, Alemania y Estados Unidos, quienes le devolvieron sus hallazgos y diagnósticos. El Sr. Durand envió una gran cantidad de especímenes de varias especies de orquídeas al alemán Rudolf Schlechter en Berlín para su identificación. Por lo tanto, es don Durand quien fue responsable del interés de toda la vida de don Schlechter en las orquídeas de Costa Rica.

Peperomia Quadrifolia es una especie de pequeñas plantas herbáceas que se dan en Costa Rica, entre otros / Peperomia Quadrifolia is een soort kleine kruidachtige planten die onder andere voorkomen in Costa Rica

Con todo el material recopilado y los diagnósticos recibidos, los señores Durand y Pittier publicaron el primer volumen de las “Primitiae Florae Costaricensis” (la primera flora de Costa Rica) en Bruselas entre 1891 y 1895. El trabajo abarcó más de 450 páginas y originalmente estaba destinado solo a botánicos profesionales. Los comentarios estaban en francés y las descripciones técnicas de las casi cinco mil plantas en latín.

Equisetum myriochaetum es una especie de cola de caballo que es nativa de Costa Rica, entre otros lugares / Equisetum myriochaetum is een paardenstaart die onder andere voorkomt in Costa Rica (foto : Linda De Volder)

Mientras tanto, Théophile Durand estaba tan ocupado con su trabajo en el Jardín Botánico de Bruselas que tuvo que terminar la colaboración con don Pittier en 1895. Théophile Durand se convertiría más tarde, de 1901 - 1912, en el director del Jardín Botánico Nacional de Bélgica.

El Sr. Pittier luego solicitó la ayuda del estadounidense John Donnell-Smith para clasificar aún más la colección de plantas recolectadas, de modo que se pudieran publicar algunas partes adicionales de "Primitiae Florae Costaricensis".

Rhipsalis Kirbergii también se llama cactus de coral y es una planta selvática de las selvas tropicales de América Central y del Sur / Rhipsalis Kirbergii wordt ook wel  koraalcactus genoemd en is een jungleplant uit de regenwouden van  Centraal- en Zuid- Amerika

Los invitamos a visitar en Bruselas este maravilloso jardín,  el horario de apertura lo puede encontrar en su página web ( se encuentra en las fuentes de este artículo).     

  

De plantentuin in Meise (provincie Vlaams-Brabant) werd opgericht in 1797 onder de naam “Jardin botanique de Bruxelles” (Botanische Tuin van Brussel) en is dus ouder dan het Koninkrijk België zelf. Tot 1815 was het huidige België immers een onderdeel van het Franse keizerrijk van Napoleon Bonaparte. De plantentuin was gegroeid uit de tuin van het voormalige Nassaupaleis, gelegen op de Koudenberg, één van de hoger gelegen stadsdelen van Brussel en verhuisde in 1829 naar de Kruidtuin, een park in Brussel en vandaar in 1958 naar de huidige locatie in Meise. 

Op het 92 hectare groot domein kan men in openlucht meer dan 7.000 verschillende soorten planten (bomen, struiken en kruidachtige planten) bewonderen.  De planten die niet in het Belgisch klimaat gedijen, werden ondergebracht in het plantenpaleis waar de vele duizenden plantensoorten werden aangeplant volgens hun bioom, de grote vegetatiezones van de aarde met hun typische klimaat. Tijdens een wandeling door meer dan tien broeikassen kan men planten ontdekken uit onder andere de woestijn, de savanne en het tropisch regenwoud. 

In het plantenpaleis waan je je echt in een tropisch regenwoud / En el palacio de plantas es como estar en una selva tropical

Verder heeft de plantentuin een groot herbarium met ongeveer vier miljoen stalen, een botanische bibliotheek met meer dan tweehonderd duizend werken met publicaties van de 15de eeuw tot vandaag en een internationaal erkende zadenbank die onder andere gebruikt wordt voor de herintroductie van verdwenen soorten of voor wetenschappelijk onderzoek.

De planten in de tuin komen van over de gehele wereld. Hoeveel er precies uit Costa Rica afkomstig zijn, is moeilijk te bepalen. De begeleidende tekst die bij elke plant terug te vinden is, vermeldt immers het verspreidingsgebied, dit kan een welbepaald land zijn, maar ook verschillende landen of een algemene omschrijving zoals Centraal Amerika. De plantentuin heeft ook een database met alle in hun bezit zijnde soorten maar deze vermeldt niet het verspreidingsgebied maar enkel het land waar deze planten werden ingezameld. Een welbepaalde plant kan aldus voorkomen in Costa Rica maar staat in deze lijst vermeld onder een ander land omdat deze daar werd ingezameld. 

Costus Plicatus of spiraal gember komt voor in Costa Rica en Panama / Costus Plicatus o jengibre en espiral se encuentra en Costa Rica y Panamá

Over het inzamelen van planten gesproken. In 1887 trokken de Zwitsers Henri Pittier en Adolphe Tonduz met dit doel naar Costa Rica. Henri Pittier zou niet veel later het Nationaal Meteorologisch Instituut oprichten en de leiding overnemen van het Fysisch-Geografisch Instituut. Adolphe Tonduz was de initiator van de wetenschappelijke botanie in Costa Rica en de eerste directeur van het Nationaal Herbarium van Costa Rica.

Henry Pittier, gefotografeerd in Costa Rica in 1903 / fotografiado en Costa Rica en 1903 (foto met dank aan/gracias a Rudolf Jenny)

Vermits noch het Nationaal Museum noch het Fysisch-Geografisch Instituut de nodige fondsen hadden om de snel groeiende collectie van de door Pittier, Tonduz en andere medewerkers ingezamelde planten te classificeren, werd de hulp ingeroepen van buitenlandse botanisten. Adolphe Tonduz bewaarde een of twee exemplaren in het Nationaal Museum en de rest werd maandelijks verzonden naar de Koninklijke Botanische Tuin in Brussel waar de Belg Théophile Durand werkzaam was. Die had nog samengewerkt met Henri Pittier voor de studie van de flora in het Zwitserse kanton Vaud en beiden waren sindsdien goede vrienden.

Théophile Durand stuurde de uit Costa Rica ontvangen exemplaren verder door naar specialisten in België, Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten die hun bevindingen en diagnoses terugstuurden. Een groot aantal exemplaren van diverse orchideeën soorten werden door Durand voor identificatie naar de Duitser Rudolf Schlechter in Berlijn gestuurd.  Het is dan ook Durand die verantwoordelijk was voor de levenslange interesse van Schlechter voor de orchideeën van Costa Rica.

Epidendrum Ciliare is een orchidee die voorkomt in Centraal-Amerika / Epidendrum Ciliare es una orquídea originaria de América Central 

Met al het verzamelde materiaal en de ontvangen diagnoses werd door Durand en Pittier tussen 1891 en 1895 in Brussel het eerste deel gepubliceerd van de “Primitiae Florae Costaricensis” (de eerste flora van Costa Rica). Het werk telde meer dan 450 pagina’s en was oorspronkelijk alleen bedoeld voor professionele botanisten. De commentaren waren in het Frans, de technische beschrijvingen van de bijna vijfduizend planten in het Latijn.

Osa pulchra, een zeldzame trompetvormige bloem inheems in het Osa schiereiland van Costa Rica / Osa pulchra, una rara flor en forma de trompeta, originaria de la península de Osa en Costa Rica (foto : Elmar Robbrecht)

Théophile Durand had het intussen zo druk gekregen met zijn werk in de Plantentuin te Brussel dat hij de samenwerking met Pittier in 1895 diende stop te zetten. Théophile Durand zou later, van 1901 tot 1912, directeur worden van de Nationale plantentuin van België. 

Théophile Durand 

Henri Pittier riep dan maar de hulp in van de Amerikaan John Donnell-Smith om de ingezamelde plantencollectie verder te classificeren waardoor nog enkele bijkomende delen van de “Primitiae Florae Costaricensis” konden gepubliceerd worden.

Wij nodigen u uit om deze prachtige tuin in Brussel te bezoeken, de openingstijden zijn te raadplegen op haar website (terug te vinden in de bronnen van dit artikel). 

Het kasteel van Boechout midden in de plantentuin / El castillo de Boechout en medio del jardín botánico

Bronnen/Fuentes:

Website/Sitio web Plantentuin Meise www.plantentuinmeise.be

Dr. Marc Reynders, Scientific management of the indoor living plant collections, 
Botanic Garden Meise

Théophile Alexis Durand, La Biographie Nationale, André Lawalrée

States of Nature, Science, Agriculture and Environment in the Spanish Caribbean, Stuart Mc Cook

Plant diversity and biogeography of the Golfo Dulce region, Costa Rica, Werner Huber, Anton Weissenhofer, Nelson Zamora & Anton Weber

Orchids in Costa Rica, Carlos Ossenbach

Tonduz el desconocido, La Nación, 08/03/2009

Primitiae Florae Costaricensis, Théophile Durand & Henri Pittier