Entre
los exalumnos del siglo XX se encuentran numerosos belgas, como el actual
Primer Ministro Bart De Wever, el escritor Albrecht Rodenbach y los periodistas
Bavo Claes, Christophe Deborsu, Ivan De Vadder y Guy Polspoel.
Muchos
costarricenses también han llegado a Lovaina desde 1879. A continuación, una
cuarta reseña.
Los amigos de Rafael Ángel Calderón
Guardia.
A comienzos
de 1919, la arrasada Lovaina volvió a cobrar vida con grupos de estudiantes que
recorrían sus calles todavía marcadas por los estragos de la guerra. Para sus
habitantes, sumidos en el duelo, fue muy emotivo ver regresar a los jóvenes
tras cuatro años de ausencia. El 22 de enero de ese mismo año, la Universidad
Católica de Lovaina inauguró de nuevo su curso académico con una misa
pontifical en la iglesia de San Pedro - que había quedado reducida a cenizas –
seguida de una gran ceremonia oficial. El primer costarricense en matricularse
en Lovaina después de la Primera Guerra Mundial fue Rafael Ángel Calderón
Guardia. Llegó a Bélgica el 4 de octubre de 1919 acompañado de sus padres y de
sus dos hermanos. Su padre Rafael Calderón Muñoz - antiguo alumno de la UCL - había
sido nombrado cónsul de Costa Rica en Bélgica y, al principio, la familia se
instaló en una pensión del número 69 de la rue Américaine, en Saint-Gilles
(Bruselas). A finales de noviembre se trasladaron al 31 de la rue Charles de
Beriot, en Lovaina, y los hijos Calderón iniciaron sus estudios: Rafael en la
Facultad de Medicina y su hermano Francisco en los colegios jesuitas, cursando
humanidades. Poco después , el resto de la familia regresó a Costa Rica,
mientras que Rafael permaneció para
completar su formación.
Hacia
1920 ya había seis estudiantes costarricenses en Lovaina. Rafael Ángel compartió
afinidades con tres compañeros de Medicina que acababan de llegar, y pronto
entablaron amistad. Sus reuniones solían tener lugar después de las clases o en
ratos libres, siempre en el Café Metropole, un edificio comercial de ladrillo y
piedra blanca recientemente construido, situado en la esquina de Oude Markt con
Drie Engelenberg.
Carlos Manuel Jiménez Flores
(1899-1936)
nació
en San José el 17 de mayo de 1899 como primogénito del abogado Carlos María
Jiménez Ortiz —también egresado de la Universidad Católica de Lovaina— y de María
Justina Flores Camacho. Entre 1920 y 1922 completó sus dos primeras estancias médicas,
ambas con honores. Durante ese periodo residió en Volksplein 10, en Lovaina, y
el 4 de diciembre de 1922 se trasladó a Schaarbeek para proseguir sus estudios
en la Universidad Libre de Bruselas. El 20 de julio de 1926 ingresó en la
Facultad de Medicina de Costa Rica tras superar unas pruebas cuyos registros
aún se conservan en sus archivos. En 1931 fue designado Fiscal General, cargo
al que se dedicó por completo. Cuatro
años mas tarde, tras ganar la oposición correspondiente, obtuvo la cátedra de obstetricia;
su tesis fue considerada una de las mejores presentadas en la facultad. Don Carlos falleció a los 37 años a causa de
una grave enfermedad. Estuvo casado con Lilia Inés Solera González, con quien tuvo
dos hijos.
Carlos Jiménez
(foto: Archivo Nacional de Costa Rica/Nationaal Archief van Costa Rica)
Francisco Sinforiano Ángel Chacón
Chacón (1896-1984)
nació
el 29 de enero de 1896 en Santo Domingo de Heredia, fue hijo de José Chacón
Villalobos y Gregoria Chacón González. A comienzos de 1920, obtuvo el título de
farmacéutico en el Colegio de Señoritas. En septiembre de ese mismo año viajó a
Lovaina, donde completó con honores y magna cum laude sus dos primeras
residencias médicas (1920-1922). Mas tarde se licenció en Medicina de la Universidad Libre de Bruselas (ULB) e
ingresó en la Facultad de Medicina de Costa Rica a principios de 1926,
recibiendo una mención especial. Durante la presidencia de su amigo Rafael
Ángel Calderón Guardia (1940-1944), actuó como delegado ante el Congreso
Constitucional. En mayo de 1942, cuando la primera dama Yvonne Clays Spoelders
viajó al Memorial Hospital de Nueva York para una delicada intervención con el
Dr. George Pack, el Dr. Chacón fue uno de los médicos de cabecera que la acompañaron.
En
la campaña de Calderón Guardia para las elecciones de 1962, fue nominado candidato
a la vicepresidencia por el Partido Republicano, en el cual desempeñaba el
puesto de tesorero. Falleció el 29 de junio de 1984 a los 88 años; su estado
civil, sin embargo, no ha podido ser determinado.
Jorge Montes de Oca Granados
(1896-1969)
nació
en San José el 1 de febrero de 1896, fue el cuarto hijo de Faustino de Jesús
Montes de Oca Ramírez, agrimensor, y Juana Granados Gómez. Tras completar
estudios de farmacia, obtuvo en junio de 1920 una beca que le permitió
trasladarse a Lovaina, donde cursó dos primeras residencias médicas
(1920-1922), ambas con calificaciones sobresalientes. Más tarde se tituló de médico
en la Universidad Libre de Bruselas y regresó a Costa Rica en noviembre de
1926. Especializado en obstetricia y ginecología, llegó a dirigir el Departamento
de Epidemiología del Ministerio de Salud y Protección Social y colaboró asimismo
en la sección de Control de Enfermedades Venéreas. Estuvo casado con Graciela
Cardona Jiménez, no tuvo descendencia y falleció el 3 de diciembre de 1969.
Los hermanos Bolaños Araya
Depués
de que Rafael Ángel Calderón Guardia y sus compañeros se trasladaran a la ULB,
la UCL permaneció varios años sin estudiantes costarricenses. Esta situación
cambió en 1928 con la llegada de los hermanos Bolaños Araya.
Víctor Ernesto Mercedes (1905-1970)
llegó
al mundo el 10 de marzo de 1905 en Grecia, siendo uno de los quince hijos de
Rafael Bolaños Alvarado, agricultor, y de María Araya Zamora. Tras finalizar sus
estudios secundarios en el Colegio Seminario, partió a finales de abril de 1928
hacia Lovaina acompañado de sus hermanos Francisco (Paco) y Claudio, este
último futuro escritor católico y sacerdote en la iglesia de Nuestra Señora de
Ujarras en Paraíso de Cartago.
En
1934 obtuvo el doctorado con la máxima distinción y permaneció en Lovaina como
interno en una clínica de otorrinolaringología, especializándose en trastornos
de oído, nariz y garganta. Más tarde se trasladó a París para formarse junto al
Dr. André Soulas, reconocido experto en patologías esofágicas y pulmonares, y finalmente
continuó en la Universidad de Burdeos bajo la dirección del Dr. George Portman,
autoridad en otorrinolaringología y broncoscopia. El 24 de enero de 1935 contrajo
matrimonio en Lovaina con Marie Rose Alice Lucie D’Hooghe Perlau, oriunda de Sint-Michiels,
cerca de Brujas. Pocos meses después la pareja regresó a Costa Rica: Ernesto
ingresó en la Facultad de Medicina a fines de julio de ese año con
calificaciones sobresalientes, y en agosto nació en Cartago su primera hija,
Lucía. Más adelante llegarían Roxana en 1937, y Rafael Emilio (Bilo), en 1939.
respectivamente.
Francisco Ángel (1911-1997)
nació
el 4 de junio de 1911 en Grecia, siendo el segundo hijo menor de Rafael Bolaños
Alvarado y María Araya Zamora. A finales de abril de 1928 viajó a Lovaina junto
a sus hermanos Ernesto y Claudio y, en 1934, obtuvo allí su doctorado con gran
distinción. De regreso en Costa Rica en 1935, ingresó a la Facultad de Medicina
a comienzos de 1936. Durante varios años prestó servicios en el Sanatorio Durán
y más tarde trabajó en los hospitales San Juan de Dios y Calderón Guardia. El 1
de mayo de 1940 fue designado director del Hospital San Vicente de Paúl en
Heredia, puesto que ocupó hasta su jubilación en 1965. Estuvo casado con María
del Carmen de Jesús Solera Flores, con quien tuvo dos hijas: María de los
Ángeles y Marta Eugenia. Francisco falleció el 18 de febrero de 1997, perdiendo
Costa Rica a un médico sobresaliente, profesional y de notable humildad, que
siempre puso a sus pacientes en primer lugar, rechazó los elogios y predicó con
el ejemplo.
600 JAAR KUL DEEL 5 De gebroeders Bolaños Araya en de vrienden van Calderón
Onder de alumni van de twintigste eeuw bevinden zich
heel wat Belgen zoals huidig premier Bart De Wever, de auteur Albrecht
Rodenbach en de journalisten Bavo Claes, Christophe Deborsu, Ivan De Vadder en
Guy Polspoel.
Ook heel wat Costa Ricanen hebben sinds 1879 de weg
naar Leuven gevonden. Hieronder een vierde overzicht.
De vrienden van Rafael Ángel Calderón
Guardia.
Begin
1919 doorkruisten talrijke groepjes studenten de dode straten van de verwoeste
stad Leuven. Voor de beproefde bevolking was het een hele belevenis om na 4
jaar de studenten weer te zien. Op 22 januari 1919 vond de heropening plaats
van de Katholieke Universiteit met een plechtige pontificale mis in de
afgebrande Sint-Pieterskerk en een grote openingsvergadering.
De eerste Costa Ricaanse student in Leuven na de
Eerste Wereldoorlog was Rafael Calderón Guardia die op 4 oktober van hetzelfde jaar
in België aankwam, samen met zijn ouders, broer en zus. Vader Rafael Calderón
Muñoz, in het verleden afgestudeerd aan de KUL, was immers onlangs benoemd als
consul voor Costa Rica in België en kwam zich met zijn gezin vestigen in een familiepension in de Amerikaanse straat nummer
69 in Sint-Gillis (Brussel). Eind november 1919 verhuisden ze naar de Charles
de Beriotstraat nummer 31 in Leuven en begonnen de zonen Calderón aan hun
studies - de oudste zoon Rafael ging geneeskunde studeren, net als zijn vader,
en broer Francisco volgde bij de jezuïeten cursussen geesteswetenschappen. Het duurde niet lang of de familie vertrok
terug huiswaarts. Alleen Rafael bleef achter om zijn studies verder te zetten.
In 1920 waren er al zes Costa Ricanen in Leuven. Met
drie van de nieuwkomers, eveneens studenten geneeskunde, deelde Rafael Calderón
een vergelijkbaar temperament, waardoor een hechte vriendschap ontstond die
alsmaar zou groeien. Omdat ze hetzelfde karakter hadden, kwamen ze na de lessen
en in momenten van rust samen in Café “Metropole”, een recent in baksteen en
witte natuursteen opgetrokken handelspand op de hoek van de Oude Markt en de
Drie Engelenberg.
Carlos
Manuel Jiménez Flores (1899-1936)
werd geboren te San José op 17 mei 1899 en was de
oudste zoon van advocaat Carlos María Jiménez Ortiz – eveneens student aan de
KUL – en van María Justina Flores Camacho. Hij slaagde in de eerste twee
kandidaturen voor geneeskunde (1920-1922) telkens met grote onderscheiding. Hij
verbleef te Leuven op het Volksplein nummer 10 en vertrok op 4 december 1922
naar Schaarbeek om verder te studeren aan de Vrije Universiteit van Brussel.
Hij trad op 20 juli 1926 toe tot de Faculteit Geneeskunde van Costa Rica na
examens die nog steeds in de annalen van de instelling bewaard zijn gebleven.
In 1931 werd hij voorgedragen voor de functie van procureur-generaal die hij
met volle overgave vervulde. In 1935 werd hij benoemd tot hoogleraar
verloskunde na het winnen van de wedstrijd die voor die functie werd
uitgeschreven. Het proefschrift dat hij toen indiende werd beschouwd als één
van de beste wetenschappelijke werken die aan de faculteit werden ingezonden.
Hij overleed op 37-jarige leeftijd na een ernstige
ziekte, was gehuwd met Lilia Inés Solera González en had 2 kinderen.
Francisco Sinforiano Angel Chacón Chacón
(1896-1984)
werd geboren op 29 januari 1896 te Santo Domingo, Heredia en was de zoon van José Chacon Villalobos en van Gregoria Chacon González. Begin 1920 behaalde hij op het “Colegio de Señoritas” een licentiaat als apotheker. In september van datzelfde jaar trok hij naar Leuven waar hij slaagde in de eerste twee kandidaturen voor geneeskunde (1920-1922) met onderscheiding en grote onderscheiding. Aan de VUB studeerde hij af als dokter en trad begin 1926 toe tot de Faculteit Geneeskunde van Costa Rica met speciale vermelding. Tijdens het presidentschap van zijn goede vriend Rafael Ángel Calderón Guardia (1940-1944) was hij Afgevaardigde van het Constitutionele Congres. Wanneer Yvonne Clays Spoelders - toentertijd “first lady” van Costa Rica - in mei 1942 voor een delicate operatie bij dokter George Pack naar het “Memorial Hospital” in New York diende te reizen, was het onder andere dokter Chacón die haar, als huisarts van de familie, vergezelde.
Tijdens de campagne van Rafael Ángel Calderón Guardia voor de
presidentsverkiezingen van 1962 werd dokter Chacón voorgedragen als
vice-president voor de “Partido Republicano” waarvan hij de penningmeester was.
Hij overleed op 29 juni 1984 op 88-jarige leeftijd. Zijn burgerlijke staat
hebben we niet kunnen achterhalen.
Jorge Montes de Oca Granados (1896-1969)
werd geboren te San José op 1 februari 1896 en was het vierde kind
van Faustino de Jesus Montes de Oca
Ramírez, een landmeter, en van Juana Granados Gomez. Na zijn studies voor
apotheker kreeg hij in juni 1920 een studiebeurs toegewezen en trok hij naar
Leuven waar hij slaagde in de eerste twee kandidaturen voor geneeskunde
(1920-1922) telkens met grote onderscheiding. Aan de VUB studeerde hij af als
dokter en keerde in november 1926 terug naar Costa Rica. Hij was
gespecialiseerd in verloskunde en gynaecologie, stond aan het hoofd van de
afdeling Epidemiologie van het Ministerie van Volksgezondheid en Sociale
Bescherming, en was medewerker van de afdeling Bestrijding van venerische
ziekten van hetzelfde Ministerie. Hij was gehuwd met Graciela Cardona Jiménez,
had geen kinderen en overleed op 3 december 1969.
De
gebroeders Bolaños Araya
Door het vertrek van Rafael Ángel Calderón Guardia
en zijn landgenoten naar de VUB waren er enkele jaren geen Costa Ricaanse
studenten aan de KUL. Daar kwam in 1928 verandering in met de komst van de
gebroeders Bolaños Araya.
Victor Ernesto Mercedes
(1905-1970)
werd geboren op 10 maart 1905 in Grecia en was één
van de vijftien kinderen van Rafael Bolaños Alvarado, landbouwer, en van María
Araya Zamora. Hij deed zijn secundaire studies in het “Colegio Seminario” en
vertrok eind april 1928 naar Leuven, samen met zijn broers Francisco (Paco) en
Claudio, katholiek schrijver en toentertijd priester van de kerk van “Nuestra
Señora de Ujarras” in Paraíso de Cartago.
In 1934 behaalde Ernesto zijn doctoraat met grote onderscheiding
en bleef daarna nog een tijd in Leuven om als officiële stagiair in een NKO-kliniek
(Kliniek voor Neus-, Keel- en Oorziekten) te werken en zich te specialiseren in
deze aandoeningen. Daarna trok hij naar Parijs om te leren van de kennis en ervaring
van dokter André Soulas, een autoriteit op het gebied van slokdarm- en
longaandoeningen. Tenslotte trok Ernesto naar de Universiteit van Bordeaux om
samen te werken met dokter George Portman, een specialist in aandoeningen van
de neus, keel, oren en bronchoscopie.
Op 24 januari 1935 huwde Ernesto in Leuven met de
in Sint-Michiels, nabij Brugge, geboren Marie Rose Alice Lucie D’Hooghe Perlau.
Niet lang daarna trok het koppel naar Costa Rica waar Ernesto eind juli van
datzelfde jaar toetrad tot de Faculteit Geneeskunde na briljante
toelatingsexamens. Een maand later werd in Cartago zijn dochter Lucia geboren.
In 1937 en in 1939 volgden nog Roxana en Rafael Emilio (gekend als Bilo).
Francisco Ángel (1911-1997)
werd geboren op 4 juni 1911 in Grecia en was het op
één na jongste kind van Rafael Bolaños Alvarado en van María Araya Zamora. Hij vertrok eind april 1928 naar Leuven,
samen met zijn broers Ernesto en Claudio, waar hij in 1934 zijn doctoraat
behaalde met grote onderscheiding. Hij keerde in 1935 terug naar Costa Rica
waar hij begin 1936 toetrad tot de Faculteit Geneeskunde. Francisco werkte enkele jaren in het sanatorium Durán, en
later in de ziekenhuizen “San Juan de Dios” en “Calderón Guardia”. Hij werd op
1 mei 1940 benoemd tot directeur van het ziekenhuis “San Vicente de Paul” in
Heredia en werkte daar tot zijn pensionering in 1965. Francisco was getrouwd
met María del Carmen de Jesús Solera Flores en ze kregen twee dochters : María
de los Angeles en Marta Eugenia. Hij overleed op 18 februari 1997, een dag
waarop Costa Rica een bekwame en professionele dokter verloor, een uiterst
nederige man, iemand die de kwaliteit van zijn dienstverlening hoog in het
vaandel had staan, zijn patiënten het allerbelangrijkste vond, nooit lof zocht
en altijd het goede voorbeeld gaf.
Bibliografische
bronnen / Referencias Bibliográficas :
Arrea Baixench, C. (2014).
Dr. Francisco Bolaños Araya. Acta Médica Costarricense,
56 (1).
Casal Conejo, S. (4 de
octubre de 1936). El Doctor don Ernesto Bolaños Araya. Revista Costarricense.
De Standaard (24 januari 1919). Plechtige
heropening der Katholieke Hoogeschool van Leuven.
Diario de Costa Rica (15 de septiembre de 1936). Fallecimiento del Dr.
Carlos M. Jiménez Flores.
Diario del Comercio (25 de septiembre de 1920). Don Angel Chacón Chacón
saldrá para Bélgica.
Diario del Comercio (30 de septiembre de 1922). Compatriota que se
distingue.
Evans Benavides, T. (s.f./z.d.). Aspectos
históricos, tratamiento quirúrgico de la Neuralgia del Trigémino en Costa Rica. https://www.binasss.sa.cr/revistas/neuroeje/v24n2/art6.pdf
Family Search. (s.f./z.d.). Family Search. https://www.familysearch.org/
Goddefroy, R., & Ons, S. &
Craps, K. (s.f./z.d.). Archivos de la Universidad de Lovaina
[Documentos de archivo]. Universiteitsarchief Leuven.
La Prensa (3 de enero de 1920). Nuevos farmacéuticos.
La Prensa Libre (24 de julio de 1935). Fue incorporado a nuestra
Facultad de Medicina el Dr. don Ernesto Bolaños Acuña.
La Prensa Libre (14 de septiembre de 1937). El sentido fallecimiento del Dr. Jiménez
Flores.
La Prensa Libre (27 de enero de 1940) . El Dr. Chacón Chacón a la
presidencia de la sociedad costarricense de seguras de vida.
La República (5 de diciembre de 1969). Luctuosas. Dr. don Jorge Montes de Oca.
La República (17 de julio de 1977). Conmueve muerte de líder político.
La Tribuna (4 de febrero de 1926). El Dr. Angel Chacón Chacón.
La Tribuna (30 de noviembre de 1926). El regreso del Dr. Montes de Oca.
La Tribuna (29 de abril de 1928). A estudiar.
La Tribuna (18 de julio de 1935). Doctor don Ernesto Bolaños Araya.
La Tribuna. (15 de noviembre de 1947). Fundamento de la cultura y acción
del Dr. Calderón Guardia.
Lobo Oconitrillo, O. (s.f./z.d.). Sacerdotes
diocesanos y religiosos en Costa Rica: 1800-2015. Boletín CEHILA.
Recuperado de
https://boletincehila.wordpress.com/2017/03/09/los-religiosos-en-costa-rica/
Revista Costarricense (24 de mayo de 1942). El viaje de la Primera Dama
de la República a los Estados Unidos.
Stadsarchief Leuven. (s.f./z.d.). Vreemdelingendossiers [Expedientes
de archivo]. Con agradecimiento especial a Marika Ceunen/Met speciale dank aan
Marika Ceunen.
