Alejandro Monestel y su conexión con Bélgica parte 3 / Alexander Monestel en zijn link met België deel 3

Alejandro Monestel y su conexión con Bélgica

parte 3 

4) Alberto, su hijo.

Alberto Apolinario de María nació el 23 de julio de 1886 en San José y fue el único hijo de Alejandro y María. En 1898, la familia Monestel regresó a Bélgica para inscribir a su hijo en una escuela belga. Ingresaron en el país el 22/05/1898 y se fueron a vivir de nuevo a Ixelles, esta vez a Rue du Baîlli 45. No se sabe en qué colegio estuvo inscrito Alberto. Como su padre, era un excelente organista, uno pensaría que también fue al Real Conservatorio de Música, sin embargo no hay registro de él.

Alejandro Monestel (dibujo de/tekening van Francisco Valiente 1893) 

Alejandro dejó a su esposa e hijo en Ixelles y regresó a Costa Rica en 1900 donde reanudó sus funciones como maestro de capilla en la Catedral de San José. Para complacer a su padre, también se hizo cargo de la agricultura y la administración de su finca. Después de dos años, Alejandro lo dejó y se mudó a Nueva York. Un año después (en 1903) regresó a Bruselas para visitar a su familia y después de una gira por algunas otras ciudades europeas regresó a Nueva York el 22 de agosto de 1903. En 1904 su esposa e hijo también llegaron a Nueva York y se establecieron allí definitivamente. Alejandro fue organista en la iglesia “Santa María”de 1904 a 1910 y luego fue sustituido por su hijo Alberto, quien asumió esta tarea hasta su muerte el 16 de mayo de 1947.

Foto de familia tomada el 9 de agosto de 1935 con motivo del 50 aniversario de bodas de Alejandro y María. De pie, de izquierda a derecha: Hazel (nuera), Mary Anne (nieta), Alberto (hijo), don Absalón González (primo del embajador), don Alejandro Monestel, un amigo de Alberto de Roselyn y Manuel González Zeledón, embajador de Costa Rica en la ciudad de Nueva York. Sentados, de izquierda a derecha: doña María Fourny, doña Olivia Quesada Corbizón (esposa del embajador) y doña Lola Palacin (relación con la familia Monestel desconocida) / Familiefoto genomen op 9 augustus 1935 ter gelegenheid van de 50ste huwelijksverjaardag van Alexander en Marie. Staande, van links naar rechts : Hazel (schoondochter), Mary Anne (kleindochter), Albert (zoon), Absalón González (neef van de ambassadeur), Alexander Monestel, een vriend van Alberto uit Roselyn en Manuel González Zeledón, ambassadeur van Costa Rica in New York. Gezeten, van links naar rechts : María Fourny, Olivia Quesada Corbizón (vrouw van de ambassadeur) en Lola Palacin (relatie met de familie Monestel niet gekend)  /  (foto Cortesía : familia Aguilar Aguilar)

Alberto se casó con Hazel Virginia Woodin, maestra de escuela, en Brooklyn el 16 de abril de 1917, y juntos tuvieron una hija, Mary Ann (Marianne), que también fue músico y tocaba el trombón entre otras cosas.

5) Red Star Line.

Red Star Line, que trajo cerca de dos millones de emigrantes a Estados Unidos a través de Amberes entre 1873 y 1934, no es el nombre de una empresa de transporte sino una marca comercial. Los barcos eran propiedad de la "Société Anonyme de Navigation Belge-Américaine" (SANBA), una subsidiaria belga de la "International Navigation Company" de Filadelfia (EE. UU.) que inicialmente se dedicaba al transporte de petróleo desde los campos recién descubiertos en Pensilvania a Amberes. Cuando el gobierno estadounidense prohibió el transporte de viajeros en barcos petroleros, esta empresa se dedicó al envío de emigrantes.

Diseñador del cartel/Ontwerper van de affiche : Henri Cassiers

Los barcos partieron de Amberes (en el Rijnkaai), navegaron regularmente a través de Dover (Inglaterra) y llegaban a Nueva York unos diez días después (Pier 14, North River).

Dado que la familia Monestel había vivido en Nueva York durante más de 30 años, la Red Star Line era, por supuesto, el medio de transporte ideal para viajar a Amberes y visitar a la familia belga.

Hemos podido encontrar los siguientes viajes Amberes-Nueva York (pero probablemente habrán sido aún más):

22/08/1903 Alejandro Monestel con el barco "Zeeland"

28/10/1905 Alberto Monestel con el barco “Kroonland”

19/05/1906 María Fourny con el barco "Vaderland” (lo que significa Patria en neerlandés) 

24/09/1910 María Fourny con el barco "Lapland" (lo que significa Laponia en neerlandés)

14/09/1912 Aleandro Monestel y María Fourny con el barco “Kroonland”.

Red Star Line “Kroonland” (Postal del sitio web / Postkaart van de website www.delcampe.net)

Para aumentar el reconocimiento de la marca, todos los barcos de la Red Star Line recibieron un nombre que terminaba en "-land" (lo que significa país en neerlandés). El "Vaderland" fue el primero de un total de 23 barcos de vapor.

En 1902, la travesía a América en la cubierta de tercera clase del “Vaderland” costaba unos ¢ 2,940 colones. Un trabajador ordinario tenía que trabajar unos 75 días para ahorrar ese dinero. En comparación: un menú de cinco platos costaba ¢ 37 colones en ese momento, un desayuno abundante, ¢ 15 colones. Con el tiempo, la travesía a América se volvió cada vez más cara. Un viaje de ida en tercera clase en un barco Red Star Line costaba ¢ 1,470 colones en su punto más bajo y ya casi ¢ 44,055 colones en 1924. Hoy estas cantidades son comparables entre unos ¢ 404,000 colones a ¢ 1,836,000 colones. Los niños menores de doce años pagaban la mitad. El precio del boleto dependía de la temporada de viaje, la clase y el tamaño de la habitación. La familia Monestel era adinerada y probablemente siempre viajaron en primera clase. Según una lista de precios de 1902, un viaje de Nueva York a Amberes costaba $ 40 en segunda clase y unos $ 80 en primera clase, dependiendo del barco.

Red Star Line “Kroonland” Biblioteca y salón de primera classa/Bibliotheek en salon Eerste Klasse (Postal del sitio web / Postkaart van de website www.delcampe.net)

Alexander Monestel en zijn link met België

deel 3

 

4)Albert, zijn zoon.

Alberto Apolinario de María werd geboren op 23 juli 1886 te San José en was de enigste zoon van Alexander en Marie. In 1898 trok het gezin Monestel opnieuw naar België om hun zoon in te schrijven in een Belgische school. Ze kwamen op 22/05/1898 het land binnen en gingen  opnieuw in Elsene wonen, deze keer in de Baljuwstraat 45. In welke school zoon Albert werd ingeschreven is niet bekend. Vermits hij, net als zijn vader, een uitstekend organist was, zou je denken dat hij eveneens naar het Koninklijk Muziek Conservatorium is geweest, maar daar zijn geen inschrijvingsfiches van hem terug te vinden.

Baljuwstraat met zicht op de Drievuldigheidskerk / Rue du Baîlli con vista a la iglesia de la trinidad (Postkaart van de website / Postal del sitio web  www.delcampe.net)

Alexander liet zijn vrouw en dochter in Elsene achter en keerde in 1900 terug naar Costa Rica waar hij zijn taak als kapelmeester in de Kathedraal van San José opnieuw opnam. Tevens nam hij, om zijn vader een plezier te doen, de leiding over de landbouw en het beheer van diens landgoed. Na twee jaar hield Alexander het voor bekeken en trok naar New York. Een jaar later (in 1903) ging hij terug naar Brussel om zijn gezin een bezoek te brengen en na een rondreis door enkele andere Europese steden keerde hij terug naar New York op 22 augustus 1903.   In 1904 kwamen ook zijn vrouw en zoon naar New York en vestigden zich daar permanent. Alexander was organist in de kerk “St. Mary”  van 1904 tot 1910 en werd dan opgevolgd door zijn zoon Albert die deze taak op zich nam tot aan diens dood op 16 mei 1947.

Albert trouwde op 16 april 1917 te Brooklyn met Hazel Virginia Woodin, een lerares, en samen hadden ze één dochter, Mary Ann (Marianne), die ook een muzikante was en onder andere trombone speelde.

Alejandro Monestel (foto Cortesía : familia Aguilar Aguilar)

5)Red Star Line.

Red Star Line, die tussen 1873 en 1934 ongeveer twee miljoen migranten via Antwerpen naar Amerika bracht, is niet de naam van een rederij maar een handelsmerk. De schepen waren eigendom van de “Société Anonyme de Navigation Belge-Américaine” (S.A.N.B.A.), een Belgische dochter van de “International Navigation Company” uit Philadelphia (V.S.A.) die zich aanvankelijk bezighield met het transport van aardolie van de pas ontdekte velden in Pennsylvania naar Antwerpen.  Toen de Amerikaanse overheid het vervoer van reizigers met olieschepen verbood, legde deze maatschappij zich toe op het verschepen van landverhuizers.

Ontwerper van de affiche/Diseñador del cartel Henri Cassiers

De schepen vertrokken in Antwerpen (aan de Rijnkaai), voeren regelmatig via Dover (Engeland), en kwamen ongeveer tien dagen later in New York aan (Pier 14, North River).

Vermits de familie Monestel meer dan 30 jaar in New York heeft gewoond, was de Red Star Line natuurlijk het ideale transportmiddel om naar Antwerpen te reizen en de Belgische familie een bezoek te brengen.

Volgende vaarten Antwerpen-New York hebben we kunnen terugvinden (maar waarschijnlijk zullen het er nog meer geweest zijn) :

22/08/1903 Alexander Monestel met  het schip “Zeeland”

28/10/1905 Albert Monestel met het schip “Kroonland”

19/05/1906 Marie Fourny met het schip “Vaderland”

24/09/1910 Marie Fourny met het schip “Lapland”

14/09/1912 Alexander Monestel en Marie Fourny met het schip “Kroonland”.

Red Star Line “Kroonland” Inkomhal Eerste Klasse / Entrada de primera classa (Postal del sitio web / Postkaart van de website www.delcampe.net)

Red Star Line “Kroonland” Eetzaal Eerste Klasse / Comedor de primera classa (Postal del sitio web / Postkaart van de website www.delcampe.net)

Om de herkenbaarbeid van het merk te vergroten, kregen alle schepen van de Red Star Line een naam die eindigde op “-land”. De “Vaderland” was het allereerste van in totaal 23 stoomschepen.

In 1902 kostte de overtocht naar Amerika op het tussendek van de “Vaderland” ongeveer 4 euro. Een gewone arbeider moest toen zo’n 75 dagen werken om dat geld bijeen te sparen. Ter vergelijking: een vijfgangenmenu kostte in die tijd 5 eurocent, een uitgebreid ontbijt 2 euro cent. In de loop van de tijd werd de overtocht naar Amerika almaar duurder. Een enkele reis in derde klasse op een Red Star Line-schip kostte 2 euro op haar dieptepunt en al bijna 60 euro in 1924. Vandaag zijn die bedragen vergelijkbaar met zo’n 550 tot 2500 euro. Kinderen onder de twaalf jaar betaalden de helft. De ticketprijs was afhankelijk van het reisseizoen, de klasse en de kamergrootte. De familie Monestel was welstellend en zal dus vermoedelijk steeds in eerste klasse gereisd hebben. Volgens een prijslijst uit 1902 kostte een reis New York – Antwerpen in tweede klasse 40 USD en in eerste klasse 80 USD afhankelijk van het schip.

Bronnen/Fuentes:

Alejandro Monestel: una vida guiada por la música, Jimena Sánchez Zumbado, Carmen Aguilar Aguilar

Opzoekcentrum van het Red Star Line Museum Antwerpen / Centro de búsqueda del Museo Red Star Line en Amberes

Els Baetens, Red Star Line Museum

Met de Red Star Line naar Amerika, JL, EOS 25/09/2013

De Red Star Line, André Kint, Robert Vervoort

www.redstarline.be

Alexander Monestel en zijn link met België deel 2 / Alejandro Monestel y su conexión con Bélgica parte 2

 

Alexander Monestel en zijn link met België

deel 2

2)Marie Fourny, zijn echtgenote.

Een jaar later (1885) maakte Alexander opnieuw een reis naar België om zijn verloofde Marie naar Costa Rica te vergezellen. Volgens geboorteakte nummer 38 werd Marie Catherinne (met tweemaal de letter n) geboren op 23 november 1857 te Burdinne (provincie Luik) en was ze de dochter van Isidore Joseph Fourny (een beenhouwer) en Henriette Philippine Mélon. Van de jeugdjaren van Marie (in Costa Rica gekend onder de naam “Mariquita”) is maar weinig bekend. Ze had minstens nog één jongere broer (Lambert) en zus  (Marie Lambertine). 

Alejandro Monestel (foto Cortesía : familia Aguilar Aguilar)

Over hoe ze Alexander heeft leren kennen, is geen informatie beschikbaar alhoewel we een sterk vermoeden hebben. Marie had in de jaren 1880 een boetiek van vrouwenhoeden in de Londenstraat 5 te Elsene (deelgemeente van Brussel) gelegen op zo’n 500 meter van de Waverse Steenweg 64, het huis waarin Alexander woonde tijdens zijn muziekstudies. In hetzelfde gebouw woonde ook een zekere J.J. Jacquart, een hoedenmaker, die waarschijnlijk één van de leveranciers was van de winkel van Marie en zodoende aan de basis  zou kunnen gelegen hebben van hoe de twee mekaar ontmoet zouden kunnen hebben. 

Desalniettemin schreef Alexander zich op 2 juli 1885 in Elsene uit en vertrok met zijn verloofde naar Costa Rica.  Het koppel besloot niet te wachten tot ze daar aangekomen waren om te huwen maar deden dat onderweg in Colón (Panama) op 9 augustus 1885. Ze huwden in de kapel van het hospitaal van Colón, opgericht in 1881,  dat beschikte over een uitstekende medische staf en verpleegsters van de Zusters van Liefde van de orde van Sint-Vincentius de Paul. Aangekomen in Costa Rica vestigden ze zich in de Calle General Fernández.

Hospitaal van Colón 1907/ hospital de Colón 1907 (Postkaart van de website / Postal del sitio web  www.delcampe.net)

Marie Monestel overleed op 4 mei 1938 in haar huis te Ridgewood (V.S.A.) en ligt begraven, samen met haar zoon Albert, in het “Holy Rood Cemetery” / Doña María Monestel falleció el 4 de mayo de 1938 en su casa en Ridgewood (E.E.U.U.) y descansa, junto con su hijo Alberto, en el cementerio “Holy Rood”. (Foto : James Brosnan, manager van de begraafplaats “Cemetry of the Holy Rood”, Westbury, New York / James Brosnan, gerente del cementerio “Cemetry of the Holy Rood”, Westbury, Nueva York)

3)Pierre Schyven, orgelbouwer.

Alexander Monestel was organist van de “Catedral Metropolitana” te San José van 1884 tot en met 1902. Toen, door de aardbeving van 30 december 1888 met epicentrum in Fraijanes, Alajuela, een klokkentoren van de Kathedraal zwaar beschadigd werd en daardoor het orgel volledig werd verwoest, kreeg Alexander van bisschop Bernard August Thiel Hoffmann de opdracht een nieuw orgel aan te schaffen. Alexander dacht onmiddellijk terug aan de tijd toen hij student was aan het Koninklijk Conservatorium te Brussel. Op een dag werd hij toen door zijn orgelleraar Alphonse Mailly uitgenodigd hem te vergezellen naar de orgelfabriek van Pierre Schyven. Daar kon hij de zorg en toewijding zien waarmee men de instrumenten maakte. Hij kreeg ook de gelegenheid om, wanneer hij maar wilde, te gaan oefenen op de orgels die ze in aanbouw hadden. Vermits de fabriek, gelegen in de Francartstraat 25 te Elsene, slechts een honderdtal meter verwijderd was van de plaats waar Alexander woonde, aanvaardde hij heel graag de uitnodiging en ging er vaak naartoe.

Alphonse Mailly was sinds 1869 ook organist van de Karmelietenkerk (Gulden Vlieslaan 40, eveneens te Elsene) waar een prachtig orgel stond, gemaakt door Pierre Schyven. Bijna elke zondagmorgen en –middag vergezelde Alexander zijn leraar naar de diensten in deze kerk en stond hij altijd aan zijn zijde terwijl die het orgel bespeelde. Zo kon hij het instrument grondig leren kennen. Later (vanaf 1898) zou Alexander zelfs zijn leermeester af en toe vervangen als organist van deze kerk.

Karmelietenkerk / la Iglesia Carmelita 2009 (foto: bepictures / BRUNETTA V. - EBERLIN M.)

Alexander moest dus niet lang nadenken toen hij in 1889 de opdracht kreeg van bisschop Thiel : het zou een Schyven orgel worden. Op 23 augustus 1890 ging Alexander het orgel in België officieel in ontvangst nemen, en hij liet zich vergezellen door Alphonse Mailly die het orgel grondig bestudeerde en goedkeurde. Hij zei tegen Alexander : “Hier heb je een prachtig instrument. Ik feliciteer U omdat U nu in uw land kan laten zien wat U in dit land hebt geleerd”. Het orgel werd via de haven van Antwerpen naar Costa Rica verscheept. Samen met het orgel kwam een arbeider uit de fabriek van Pierre Schyven die het in elkaar zette en tegelijkertijd aan Alexander liet zien hoe hij  het moest stemmen en hoe eventuele defecten konden hersteld worden.

Op 29 juni 1891 werd het orgel in de “Catedral Metropolitana” ingewijd met een recital waarin Alexander een programma van 14 stukken van verschillende stijlen speelde om de effecten te laten horen die van het instrument konden worden verkregen. Als resultaat van het behaalde succes, vroeg bisschop Thiel hem om elke zondag tijdens de mis van 7 uur te spelen. 

Het orgel van de "Catedral Metropolitana" / El órgano de la Catedral Metropolitana

Alejandro Monestel y su conexión con Bélgica

parte 2

 

2) Doña Marie Fourny, su esposa.

En 1885 don Alejandro hizo otro viaje a Bélgica para acompañar a su prometida doña Marie a Costa Rica. Según el acta de nacimiento número 38, Marie Catherinne (con dos veces la letra n) nació el 23 de noviembre de 1857 en Burdinne (provincia de Lieja) y era hija de don Isidore Joseph Fourny (un carnicero) y doña Henriette Philippine Mélon. Poco se sabe de la infancia de doña Marie (conocida en Costa Rica con el nombre de “Mariquita”). Tenía al menos un hermano menor (Lambert) y una hermana (Marie Lambertine). 

María Fourny (foto Cortesía : familia Aguilar Aguilar)

No hay información disponible sobre cómo llegó a conocer a don Alejandro, aunque tenemos fuertes sospechas. En la década de 1880, doña Marie tenía una boutique de sombreros de mujer en Rue de Londres 5 en Ixelles (parte de Bruselas), ubicada a unos 500 metros de Rue Chaussée de Wavre 64, la casa donde don Alejandro vivió durante sus estudios de música. En el mismo edificio también vivía un tal señor J.J. Jacquart, un sombrerero, que probablemente era uno de los proveedores de la tienda de doña Marie y, por lo tanto, pudo haber sido esa la manera de cómo se conocieron. 

Sin embargo, don Alejandro se dio de baja en Ixelles el 2 de julio de 1885 y se fue a Costa Rica con su prometida. La pareja decidió casarse camino a Colón (Panamá) el 9 de agosto de 1885. Se casaron en la capilla del hospital de Colón, fundada en 1881. El hospital contaba con un excelente reconocimiento médico personal y enfermeras de las Hermanas de la Caridad de la Orden de San Vicente de Paúl. Cuando llegaron a Costa Rica, se instalaron en la calle General Fernández.

 

Hospital de Colón 1907 / Hospitaal van Colón 1907  (Postal del sitio web / Postkaart van de website www.delcampe.net)

Obituario de doña María Fourny en The Record 05/05/1938 / Het overlijdensbericht van Marie Fourny in The Record 05/05/1938  

3) El señor Pierre Schyven, constructor de órganos.

Don Alejandro Monestel fue organista de la “Catedral Metropolitana” de San José desde 1884 hasta 1902. Cuando sucedió el terremoto del 30 de diciembre de 1888 con epicentro en Fraijanes, Alajuela, un campanario de la Catedral resultó gravemente dañado y el órgano quedó destruido, don Alejandro recibió el encargo del obispo Bernard August Thiel Hoffmann de comprar un nuevo órgano. Don Alejandro inmediatamente recordó la época en que era estudiante en el Conservatorio Real de Bruselas. Un día fue invitado por su profesor de órgano el señor Alphonse Mailly a acompañarlo a la fábrica de órganos de don Pierre Schyven. Allí pudo comprobar el mismo la dedicación con la que estaban hechos los instrumentos. También tuvo la oportunidad de practicar con los órganos que tenían en construcción cuantas veces quisiera. Como la fábrica, ubicada en Rue Francart 25 en Ixelles, estaba a solo cien metros de donde vivía don Alejandro, aceptó con gusto la invitación e iba a menudo.

Desde 1869, el señor Mailly también fue organista de la Iglesia Carmelita (Avenue de la Toison d’Or 40, también en Ixelles), donde don Pierre Schyven construyó un hermoso órgano. Casi todos los domingos por la mañana y por la tarde, don Alejandro acompañaba a su maestro a los servicios en esta iglesia, siempre de pie a su lado mientras tocaba el órgano. Esto le permitió conocer a fondo el instrumento. Más tarde (a partir de 1898) don Alejandro incluso reemplazaría ocasionalmente a su maestro como organista de esta iglesia.

Don Alejandro no tuvo que pensar mucho cuando fue encargado por el obispo Thiel en 1889: sería  un órgano Schyven. El 23 de agosto de 1890, don Alejandro recibió oficialmente el órgano en Bélgica, y lo acompañó el señor Mailly, quien estudió y aprobó minuciosamente el órgano. Le dijó a don Alejandro: “Aquí tienes un hermoso instrumento. Te felicito porque ahora puedes mostrar en tu país lo que has aprendido en este”. El órgano fue enviado a Costa Rica a través del puerto de Amberes. Junto con el órgano, vino un trabajador de la fábrica de don Pierre Schyven quien lo armó y al mismo tiempo le mostró a don Alejandro cómo afinarlo y cómo reparar cualquier defecto.

El 29 de junio de 1891 se inauguró el órgano en la “Catedral Metropolitana” con un recital en el que don Alejandro interpretó un programa de 14 piezas de diferentes estilos para mostrar los efectos que se podían obtener del instrumento. Como resultado del éxito, el obispo Thiel le pidió que tocara todos los domingos en la misa de las 7 am.

 La/De Catedral Metropolitana  

Bronnen/Fuentes:

Referencias sobre música costarricense, Julio Fonseca

Alejandro Monestel: una vida guiada por la música, Jimena Sánchez Zumbado, Carmen Aguilar Aguilar

Archivo Histórico Musical, Zamira Barquero

Carlos Enrique Vargas: vida y música, Anabel Campos Cantero

SINABI, Sistema Nacional de Bibliotecas Costa Rica

Rijksarchief België / Archivos Nacionales Bélgica

El día histórico, Alejandro Monestel, La Nación, 08/09/1984, Marta Castegnaro

El órgano de la Metropolitana, Alejandro Monestel, La Prensa Libre, 05/09/1940

Falleció ayer el Maestro Don Alejandro Monestel, Diario de Costa Rica, 04/11/1950

Almanach du Commerce et de l’Industrie, 1880-1887

Los grandes hospitales de la Zona del Canal, Alonso Roy

Long Island Surnames, a division of Long Island Genealogy

Alejandro Monestel y su conexión con Bélgica parte 1 / Alexander Monestel en zijn link met België deel 1

 

Alejandro Monestel y su conexión con Bélgica

parte 1

Alejandro Monestel fue uno de los mejores organistas y el compositor de música religiosa más importante que haya conocido Costa Rica. Nacido en San José el 24 de abril de 1865, fue uno de los 15 hijos de don Cleto Monestel Chaves y doña Inocencia Zamora Castro. A los 9 años inició sus estudios musicales los quales finalizó en 1884.

A su regreso a Costa Rica fue nombrado organista de la “Catedral Metropolitana” y director de la Filarmónica de San José. En 1892 ocupó el cargo de director en la Escuela Nacional de Música, que fue reemplazada dos años después por la Escuela de Música Santa Cecilia.

El 1 de julio de 1894, don Alejandro fue el organista del funeral en el Panteón de París del presidente asesinado Marie François Carnot.

En la Expo Centroamericana de Guatemala en 1897, don Alejandro ganó el primer premio en un concurso de composición para compositores de las cinco repúblicas de Centroamérica.

A pedido del embajador de Costa Rica en Nueva York, don Alejandro se fue a los Estados Unidos en 1902 donde desarrollo aún más su exitosa carrera musical. Trabajó en Nueva York como organista y maestro de capilla en las iglesias de Santa María (Roslyn), Nuestra Señora de la Merced (Brooklyn), San Juan Bautista (Nueva York) y Santa Isabel (Ridgewood ).

Alejandro Monestel (foto:Archivo Historico Musical, UCR)

Tras la muerte de su esposa, don Alejandro regresó a Costa Rica en 1938, donde formó parte del grupo de profesores que fundó el Conservatorio Nacional de Música, actual Escuela de Artes Musicales de la Universidad de Costa Rica.

Una dolorosa enfermedad que le afectó las manos y los pies le impidió tocar el órgano. En 1947 tras la muerte de su único hijo, don Alberto y de un familiar que lo había ayudado en Alajuela durante varios meses, la  situación de don Alejandro empeoró. Pasó los últimos meses de su vida en la casa de retiro “Carlos María Ulloa”, donde falleció el 3 de noviembre de 1950. Fue enterrado en el "Cementerio General" de San José. 

Obituario de Alejandro Monestel en / Het overlijdensbericht van Alexander Monestel in Diario de Costa Rica 04/11/1950

Don Alejandro Monestel dejó una extensa obra. Escribió una decena de misas y cinco cantatas sobre la vida, pasión y muerte de Jesucristo. En honor a su difunto padrino, que era sacerdote, escribió una “Misa de Requiem” y con motivo del 50 aniversario del Papa Pío X compuso una “Marcha Pontificia” por la que recibió una carta de agradecimiento del Vaticano en enero de 1909. Uno de sus muchos "Ave María" incluso se tocó o cantó varias veces durante los servicios religiosos belgas en la década de 1930.

Anuncio en / Aankondiging in Corvallis Gazette - Times - 02/04/1920

Además de la música religiosa, don Alejandro también compuso canciones, música de cámara y obras para piano y órgano. También fue uno de los primeros compositores costarricenses en utilizar elementos de la música nativa en sus composiciones, como en las dos “Rapsodias Guanacastecas”.

 

Su conexión con Bélgica

 

1) El señor Alphonse Mailly, su maestro.

Don Alejandro ya había asistido a muchas escuelas cuando finalmente decidió continuar sus estudios musicales en Europa. El 12 de mayo de 1881 partió con el barco desde Puerto Limón, junto a su padre y don Eladio Osma, su maestro del Colegio Seminario. Don Alejandro y el profesor Osma llegaron a París vía Colón (ahora en Panamá, anteriormente fue parte de la Gran Colombia), Kingston (Jamaica), Barbados y Londres (donde su padre desembarcó por negocios). Desde París continuaron el viaje a Madrid, Barcelona y Milán donde ambos permanecieron dos meses y don Alejandro recibió classes con el profesor Galvani.

Finalmente llegaron a Bélgica y se registraron en el suburbio de Ixelles en Bruselas, primero en la dirección Rue de la Santé 12 (ahora Rue Bouré) y desde el 17 de noviembre de 1881 en Rue Chaussée de Wavre 64. Después de un examen de ingreso exitoso, don Alejandro pudo comenzar como estudiante, el 9 de setiembre de 1882, en el Conservatorio Real. Este estaba ubicado en Rue de la Régence 36, aproximadamente a 1 kilómetro de su residencia y, por lo tanto, perfectamente accesible a pie. Según su formulario de registro, don Alejandro siguió allí 3 cursos: Armonía (con el profesor Henri Warnots), Conjunto vocal (con el profesor Joseph Dupont) y Órgano (con el profesor Alphonse Mailly). Don Alejandro profesará un entrañable cariño por este último profesor por el resto de su vida. El propio señor Alphonse Mailly se graduó en el Conservatorio Real, donde obtuvo varios diplomas. Además de profesor de piano y órgano, también fue organista de varias iglesias en Bruselas y tuvo una carrera como concertista. Fue nombrado Caballero de la Orden de Leopoldo y más tarde Organista Principal del Rey de Bélgica. Compuso música de cámara y obras para piano, órgano y armonio.

Conservatorio Real de Música en Bruselas / Koninklijk Muziek Conservatorium te Brussel (Postal del sitio web / Postkaart van de website www.delcampe.net)

En setiembre de 1884, don Alejandro aprobó su examen final. Merece una mención especial fue el triunfo que logró en un importante concurso celebrado entre los mejores alumnos y profesores, en el que cosechó muchos aplausos con sus improvisaciones en el órgano.

Ese mismo año, don Alejandro regresó a Costa Rica. Su padre había viajado a Bélgica especialmente para acompañarlo en este viaje de regreso.

El 14 de enero de 1974, se lanzaron seis sellos postales en Costa Rica, cada uno con el retrato de un compositor, incluido Alejandro Monestel / Op 14 januari 1974 werden in Costa Rica zes postzegels uitgebracht met daarop telkens het portret van een componist, waaronder Alexander Monestel (foto:Meloteca Sítio, Pinterest)  

Alexander Monestel en zijn link met België

deel 1

 

Alexander Monestel  was één van de beste organisten en de belangrijkste componist van religieuze muziek die Costa Rica ooit gekend heeft. Hij werd geboren te San José op 24 april 1865 en was één van de 15 kinderen van Cleto Monestel Chaves en Inocencia Zamora Castro.  Op 9-jarige leeftijd begon hij met zijn muzikale studies die in 1884 werden voltooid.

Bij zijn terugkeer in Costa Rica werd hij benoemd tot organist van de “Catedral Metropolitana” en tot directeur van de Filharmonie van San José. In 1892 bekleedde hij de functie van directeur van de Nationale Muziekschool die twee jaar later werd vervangen door de Muziekschool Santa Cecilia.

Op 1 juli 1894 was Alexander de organist tijdens de begrafenis in het Panthéon te Parijs van de vermoorde president Marie François Carnot.

Tijdens de Centraal-Amerikaanse Expo te Guatemala in 1897 won Alexander de eerste prijs in een compositiewedstrijd voor componisten uit de vijf republieken uit Centraal-Amerika.

Op verzoek van de Costa Ricaanse ambassadeur in New York vertrok Alexander in 1902 naar de Verenigde Staten waar hij zijn succesvolle muzikale carrière verder ontwikkelde. Hij werkte in New York als organist en kapelmeester in de kerken van “Saint-Mary” (Roselyn), “Our Lady of Mercy” (Brooklyn), “Saint John Baptist” (New York) en “Saint-Elisabeth” (Ridgewood).

Alejandro Monestel (foto Cortesía : familia Aguilar Aguilar)

Na het overlijden van zijn vrouw keerde Alexander in 1938 terug naar Costa Rica waar hij deel uitmaakte van de groep professoren die het Nationaal Muziek Conservatorium oprichtten, de huidige School voor Muzikale Kunsten van de Universiteit van Costa Rica.  Door een pijnlijke ziekte die zijn handen en voeten aantastte, was het voor Alexander onmogelijk geworden een orgel te bespelen. Na het overlijden van zijn enigste zoon Albert in 1947, en van een familielid dat hem enkele maanden had geholpen in Alajuela, was de veer bij Alexander helemaal gebroken. De laatste maanden van zijn leven bracht hij door in het bejaardentehuis Carlos María Ulloa, waar hij op 3 november 1950 overleed. Hij werd begraven in het “Cementerio General” te San José.

Het overlijdensbericht van Alexander Monestel in / Obituario de Alejandro Monestel en Diario de Costa Rica 04/11/1950

Alexander Monestel liet een omvangrijk oeuvre na. Hij schreef ongeveer een dozijn missen en vijf cantates over het leven, de passie en de dood van Jezus Christus. Ter ere van zijn overleden peter, die priester was, schreef hij een “Misa de Requiem” en voor het 50-jarig priesterjubileum van paus Pius X componeerde hij een “Pontifical March” waarvoor hij van het Vaticaan in januari 1909 een bedankbrief ontving. Eén van zijn vele “Ave Maria’s” werd in de jaren ‘30 zelfs verscheidene keren gespeeld of gezongen tijdens Belgische kerkdiensten.

Aankondiging in / Anuncio en The Rhinelander Daily News - 26/03/1926 

Naast religieuze muziek componeerde Alexander ook nog liederen, kamermuziek en werken voor piano en orgel. Hij was ook één van de eerste Costa Ricaanse componisten die elementen van inheemse muziek gebruikte in zijn composities zoals in de twee “Rapsodias Guanacastecas”.

 

Zijn link met België

 

1) Alphonse Mailly, zijn leermeester.

Alexander had er al heel wat scholen en professoren op zitten toen hij uiteindelijk besloot om zijn muziekstudies in Europa verder te zetten. Op 12 mei 1881 vertrok hij samen met zijn vader en Eladio Osma, zijn leraar van het “Colegio Seminario”, met het schip vanuit Puerto Limón. Via Colón (nu in Panama, toen nog behorend tot Groot-Colombia), Kingston (Jamaïca), Barbados, Londen (waar vader Monestel voor zaken van boord ging) kwamen Alexander en professor Osma in Parijs aan. Van daaruit zetten ze de reis verder richting Madrid, Barcelona en Milaan waar beiden twee maanden zouden verblijven en Alexander les kreeg van professor Galvani.

Uiteindelijk kwamen ze in België aan en schreven ze zich in de Brusselse randgemeente Elsene in, eerst op adres Gezondheidsstraat 12 (nu de Bouréstraat) en vanaf 17 november 1881 Waverse Steenweg 64. Na een geslaagd toelatingsexamen kon Alexander op 9 september 1882 beginnen als student aan het Koninklijk Conservatorium. Dit was gelegen in de Regentschapsstraat 36, ongeveer 1 kilometer van zijn woonplaats, en dus perfect te voet bereikbaar. 

Waverse Steenweg, Elsene / Chaussée de Wavre, Ixelles

Volgens zijn inschrijvingsfiche heeft Alexander daar 3 cursussen gevolgd : Harmonie (bij professor Henri Warnots), Vocaal Ensemble (bij professor Joseph Dupont) en Orgel (bij professor Alphonse Mailly).  Aan deze laatste professor zou Alexander de rest van zijn leven een innemende genegenheid betonen. Alphonse Mailly was zelf afgestudeerd aan het Koninklijk Conservatorium waar hij verschillende diploma’s behaalde. Naast leraar piano en orgel was hij ook organist van enkele kerken in Brussel en had hij tevens een carrière als concertorganist. Hij werd benoemd tot ridder in de Leopoldsorde en later tot Eerste Organist van de Koning van België. Hij componeerde kamermuziek en werken voor piano, orgel en harmonium.

Alphonse Mailly (Foto : uit het tijdschrift/de la revista "Orgelkunst”, XX, 1997, nr. 3, september/setiembre).

In september 1884 legde Alexander zijn laatste examen af. Een speciale vermelding waard was de triomf die hij behaalde in een grote wedstrijd die werd gehouden tussen de beste studenten en docenten, waarin hij veel applaus oogstte met zijn improvisaties op het orgel.

Nog in datzelfde jaar keerde Alexander terug naar Costa Rica. Zijn vader was speciaal terug naar België gekomen om hem op deze terugreis te vergezellen.

Bronnen/Fuentes:

Referencias sobre música costarricense, Julio Fonseca

Alejandro Monestel:una vida guiada por la música, Jimena Sánchez Zumbado, Carmen Aguilar Aguilar

Archivo Histórico Musical, Zamira Barquero

Carlos Enrique Vargas: vida y música, Anabel Campos Cantero

SINABI, Sistema Nacional de Bibliotecas Costa Rica

Rijksarchief België / Archivos Nacionales Bélgica

Letter from Pope, The Brooklyn Daily Eagle, 13/02/1909 

El día histórico, Alejandro Monestel, La Nación, 08/09/1984, Marta Castegnaro

Baker’s biographical dictionary of musicians, Theodore Baker

Don Alejandro Monestel, Notas Y Letras, 15/12/1893

Olivia Wahnon de Oliveira van de bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium van Brussel, Hogere School voor Kunst/ Olivia Wahnon de Oliveira  de la biblioteca del Conservatorio Real de Bruselas, Escuela Superior de Arte.

A Latin American in New York, Charles T. Brown

Falleció ayer el Maestro Don Alejandro Monestel, Diario de Costa Rica, 04/11/1950

Alphonse Mailly, een vergeten grootheid van de Belgische orgelkunst, Walter Callaert

Geneanet, Christian Kimplaire

Almanach du Commerce et de l’Industrie, 1880-1887

Costa Rica Honors Composers, Greater Oregon, 01/03/1974