Pierre Schyven en zijn link met Costa Rica, deel 1 / Pierre Schyven y su conexión con Costa Rica, parte 1

Pierre Schyven en zijn link met Costa Rica, deel 1

Wie was Pierre Schyven ?

Hij was één van de belangrijkste orgelbouwers van de 19^de eeuw in België en een concurrent voor de Fransman Aristide Cavaillé-Coll.   Volgens akte nummer 173 werd hij geboren op 22 december 1827 om 8 uur ’s avonds in Elsene. Zijn vader Jan was een voerman, zijn moeder Cecile Maesschalck een huishoudster.  Het gezin woonde in Wijk Twee nummer 72 te Elsene. Zijn voornaam is in het Nederlands vermeld (Petrus). Hij had nog twee oudere zussen, Maria Theresia Francisca (° 1824) en Anna Catharina (° 1826) en twee jongere broers, Charles François (° 1829) en Philippe (° 1832). De broers zouden later stoffeerder en schoenmaker worden. Op 16-jarige leeftijd trad Pierre in dienst bij het orgelbouwbedrijf Merklin-Schütze, gevestigd in de Leopoldstraat 98 te Elsene, waarvan de zaakvoerders (twee schoonbroers) uit Duitsland afkomstig waren. Van leerjongen werkte Pierre zich daar op tot voorman en tenslotte tot chef atelier.   In 1854 verhuisde het atelier naar de Waverse steenweg 49-53 en werd een bijhuis in Parijs geopend. Van dan af werd Joseph Merklin aan het hoofd van het bedrijf vervangen door Pierre tijdens diens ontelbare reizen naar het buitenland.  Vanaf 1873 werd de Brusselse vestiging definitief aan hem overgedragen. Twee jaar later werd de vennootschap “Pierre Schyven & Cie” opgericht, samen met Armand en Jacques Verreyt die instonden voor de administratie. Nieuw adres : Francartstraat 25, nog altijd in Elsene. Aanvankelijk veranderde Pierre de opbouw en het karakter van de orgels niet en was er weinig verschil tussen een Merklin- en een Schyven orgel. Vanaf de jaren 1880 zocht hij toch een eigen stijl en nam hij in 1883 een patent op een “ontdubbelingssysteem” waarbij uit één rij pijpen verscheidene registers konden worden afgeleid. Op 1 februari 1851 huwde hij met Marie Anne Nechelput. Samen hadden ze 3 kinderen. Isabelle (°1852) en François (° 1856) waren de oudste twee. Een maand na het huwelijk van zoon François met Isabelle Truijens in 1878 werd het derde kind geboren, Pierre Jean Joseph.  Toen zoon François vennoot werd van het bedrijf werd de naam gewijzigd in “Pierre Schyven et fils” (1902). Nieuw adres : Francartstraat 19.  In 1905 ging Pierre met pensioen en nam zoon François definitief de leiding over.

De orgels van "Pierre Schyven & Cie"

Het afzetgebied van Schyven situeerde zich hoofdzakelijk in België.Jammer genoeg is de meerderheid van de orgels ofwel omgebouwd ofwel verloren gegaan.  Toch hebben er nog enkele het overleefd. Het orgel van de Sint-Bonifatiuskerk te Elsene uit 1868 is het meest representatieve en authentieke instrument. Het orgel in de Onze-Lieve-Vrouwkerk te Laken uit 1874 is niet volledig authentiek.Eén van zijn bekendste orgels bevindt zich in de kathedraal van Antwerpen. Het werd tussen 1889 en 1891 gebouwd en is het belangrijkste en het grootste orgel in België. Het telt 5777 pijpen waarvan het grootste deel zich achter de façade bevindt. Tussen 2014 en 2018 werd het volledig gerestaureerd. Kostprijs : 1,5 miljoen euro (= ongeveer 970 miljoen CRC). Buiten België werden voornamelijk in het noorden van Frankrijk en in Nederland nog orgels verkocht. Maar ook hier hetzelfde probleem als in België : de meerderheid van de orgels bestaan niet meer. Enkele voorbeelden voor Frankrijk : Het orgel in de Eglise-Saint Jacques te Reims (1886) en de Cathédrale Notre Dame de Grâce te Cambrai (1894-1897) werd beschadigd of vernield tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het orgel van La Basilique Notre-Dame d’Espérance te Charleville-Mézières (1885) overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. Het orgel in de Eglise Ste Elisabeth te Roubaix werd in 1885 aangekocht voor 30.000 Franse Frank en werd nog gerestaureerd in 2005. Enkele voorbeelden voor Nederland: De kloosterabdij van Berne te Heeswijk bezat een Schyven-orgel voor de jaren ’30. Dat van de Hervormde Kerk van Johannes de Doper te Princenhage (Breda) uit 1887 werd in 1970 afgebroken. Van materiaal uit het orgel van de Sint-Andreaskerk te Oostelbeers eveneens uit 1887 werd in 1934 een volledig nieuw orgel gebouwd. En dat van de Sint-Jan de Doperkerk te Waalwijk uit 1875 werd eind 1922 gedemonteerd. Hoeveel orgels er juist door “Pierre Schyven & Cie” werden gemaakt is niet geweten, maar men mag er van uitgaan dat het aantal tussen de 200 en de 300 ligt. Er zouden ook orgels zijn of geweest zijn in Dublin, Ierland; Valencia, Spanje; Santiago, Chili,  Amerika en Costa Rica. Over de Schyven orgels in Costa Rica komen we terug in deel 2.                                 

Het orgel in de kathedraal van Antwerpen * El órgano en la Catedral de Amberes 

Pierre Schyven y su conexión con Costa Rica, parte 1

¿Quién fue Pierre Schyven?

Fue uno de los constructores de órganos más importantes del siglo XIX en Bélgica y un competidor para el francés Aristide Cavaillé-Coll. Según el documento número 173, nació el 22 de diciembre de 1827 a las 8 p.m.en Ixelles. Su padre Jan era carretero, su madre Cecile Maesschalck era ama de llaves. La familia vivía en el Distrito Dos número 72 en Ixelles. Su primer nombre se menciona en holandés (Petrus). Tenía dos hermanas mayores, Maria Theresia Francisca (nacida el 1824) y Anna Catharina (1826) y dos hermanos menores, Charles François (1829) y Philippe (1832). Los hermanos se convertirían más tarde en tapiceros y zapateros. A los 16 años, Pierre se unió a la empresa de construcción de órganos Merklin-Schütze, ubicada en 98 Rue Leopold en Ixelles, donde los gerentes (dos cuñados) vinieron de Alemania. De aprendiz, Pierre se abrió camino para convertirse en capataz y finalmente en jefe de taller. En 1854, el estudio se mudó a Chaussée de Wavre 49-53 y se abrió una sucursal en París. A partir de entonces, Pierre estuvo al frente de la compañía durante los innumerables viajes al extranjero de Joseph Merklin. A partir de 1873, la sucursal de Bruselas fue definitivamente transferida a él. Dos años después, se fundó la empresa "Pierre Schyven & Cie", junto con Armand y Jacques Verreyt, responsables de la administración. Nueva dirección: Rue Francart 25, todavía en Ixelles. Inicialmente, Pierre no cambió la estructura y el carácter de los órganos y hubo poca diferencia entre un órgano de Merklin y uno de Schyven. Desde la década de 1880 todavía buscaba su propio estilo y en 1883 patentó un "sistema de deduplicación" en el que se podían derivar varios registros de una fila de tuberías. El 1 de febrero de 1851, se casó con Marie Anne Nechelput. Juntos tuvieron 3 hijos. Isabelle (1852) y François (1856) fueron los dos mayores. Un mes después de que su hijo François se casara con Isabelle Truijens en 1878, nació el tercer hijo, Pierre Jean Joseph. Cuando su hijo François se convirtió en socio de la compañía, el nombre fue cambiado a "Pierre Schyven et fils" (1902). Nueva dirección: Rue Francart 19. En 1905, Pierre se retiró y su hijo François se hizo cargo de la dirección.

Los órganos de "Pierre Schyven y Cie"

El área de ventas de Schyven se encontraba principalmente en Bélgica. Desafortunadamente, la mayoría de los órganos se han convertido o se han perdido. Sin embargo, algunos sobrevivieron. El órgano de la Iglesia de San Bonifacio en Ixelles desde 1868 es el instrumento más representativo y auténtico. El órgano en Onze-Lieve-Vrouwkerk en Laken desde 1874 no es completamente auténtico. Uno de sus órganos más conocidos se encuentra en la catedral de Amberes. Fue construido entre 1889 y 1891 y es el órgano más importante y más grande de Bélgica. Cuenta con 5.777 tuberías, la mayoría de las cuales se encuentran detrás de la fachada. Fue completamente restaurado entre 2014 y 2018. Costo: 1,5 millones de euros (aproximadamente 970 millones de colones). Fuera de Bélgica, los órganos todavía se vendían principalmente en el norte de Francia y en los Países Bajos. Pero aquí también el mismo problema que en Bélgica: la mayoría de los órganos ya no existen. Algunos ejemplos para Francia: el órgano en la Iglesia de Saint Jacques en Reims (1886) y la Cathédrale Notre Dame de Grâce en Cambrai (1894-1897) fue dañado o destruido durante la Primera Guerra Mundial. El órgano de La Basilique Notre-Dame d'Espérance en Charleville-Mézières (1885) no sobrevivió a la Segunda Guerra Mundial. El órgano de la Eglise Ste Elisabeth en Roubaix fue comprado en 1885 por 30,000 francos franceses y todavía fue restaurado en 2005. Algunos ejemplos en los Países Bajos: la abadía del monasterio de Berne en Heeswijk poseía un órgano Schyven para la década de 1930. La de la Iglesia reformada de Juan el Bautista en Princenhage (Breda) de 1887 fue demolida en 1970. En 1934, se construyó un órgano completamente nuevo a partir de material del órgano de la iglesia de San Andrés en Oostelbeers, que también data de 1887. Y la de la Iglesia de San Juan Bautista en Waalwijk desde 1875 fue desmantelada a fines de 1922. No se sabe exactamente cuántos órganos fueron hechos por "Pierre Schyven & Cie", pero se puede suponer que el número está entre 200 y 300. También hay o hubo órganos en Dublín, Irlanda; Valencia, España; Santiago, Chile; América y Costa Rica. Regresaremos a los órganos de Schyven en Costa Rica en la parte 2…

                              

                     

                                                                

Het orgel in de OLV Ter Kapellekerk te Brussel (foto’s website Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, www.orgues.irisnet.be) * El órgano de la Iglesia de Nuestra Señora en la Capilla de Bruselas (fotos sitio web Órganos en la Región de Bruselas Capital, www.orgues.irisnet.be) 

Het orgel van de Sint-Anna kerk te Gent (foto website Andriessen Orgelbouw Anneessens, www.andriessenorgelbouw.be) * El órgano de la Iglesia de Santa Ana en Gante (foto sitio web Andriessen Orgelbouw Anneessens, www.andriessenorgelbouw.be) 

              
Het orgel in de Sint-Bonifatiuskerk te Elsene (foto website Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, www.orgues.irisnet.be) * El órgano de la Iglesia de San Bonifacio en Ixelles (foto sitio web Órganos en la Región de Bruselas Capital, www.orgues.irisnet.be) 

Het orgel in de OLV van Lakenkerk (foto’s website Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, www.orgues.irisnet.be) * El órgano de la Iglesia de Nuestra Señora de Laeken (fotos sitio web Órganos en la Región de Bruselas Capital, www.orgues.irisnet.be) 

Bronnen/Fuentes/Sources:                                                                                                               

Dictionnaire des facteurs d’instruments de musique en Wallonie et à Bruxelles du 9e siècle à nos jours, Malou Haine et Nicolas Meeùs

Orgelmaker Pierre Schyven (1827-1916), Steven Verplancke , Orgelkunst, Jaargang 27, No. 4 (2004)                                                                                                          

https://inventaris.onroerenderfgoed.be

http://www.reflexcity.net